De Ironie

Ik ben in 2013 begonnen met straatfotografie en ik fotografeer het liefst in Amsterdam. Ik volgde in 1988 een kunstopleiding in de Kinkerbuurt en na mijn opleiding werkte ik op het Rembrandtplein en altijd lopend op straat. Ik ben geboren in de jaren zeventig en groeide op als tiener met de heroïne epidemie die vanuit het Nederlandse gedoogbeleid in de jaren zeventig door de toenmalige burgemeester van Amsterdam was gedoogd. 

Al op jonge leeftijd was ik bekend met de straat en wist ik wat er in de wereld te koop was maar minder bewust. De toenmalige Wallen, de Dam en de Nieuwendijk waar ik vaak met schoolvrienden rondhing, de opkomende house muziek in 1986 en het Amsterdamse nachtleven in clubs als de Roxy en de populaire (club) IT.

Als ik mij in de huidige straten van Amsterdam begeef is het centrum één grijze massa van zwervende winkelende toeristen en het fundament van de stad lijkt verdwenen. Als straatfotograaf hou ik van het sociale aspect, het ongedwongen interactieve deel met de mensen, maar ook de creativiteit die de stad te bieden heeft op het gebied van kunst. 

Als ik uitstap op het Centraal Station staat het vol met beveiliging en zonder kaartje kom je het station niet meer op en af. Ik ervaar het als een betutteling die mij gevangen houdt. Het Damplein en de omliggende winkelstraten zijn volledig ingericht op het toeristen publiek, de torenhoge prijzen voor winkeliers en waar je voor een snikkers en een pakje vloeipapier de hoofdprijs betaald als de kassa rinkelt.

Het is een in zichzelf gekeerde massa zeker op de Damstraat richting de peperdure Bijenkorf. Een zwerver slapend op het Damplein en waar buitenlandse straatartiesten in de stad vertoeven en wat geld verdienen. 

De demonstranten op de Dam, de Anonymous for the Voiceless voor dierenrechten. Het Chinese Falun Gong, een spirituele zelfdiscipline die strijdt tegen illegale orgaanhandel. De pro-Palestina-activisten en het conflict tegen de Israëlische nederzetting, de bakermat van mandaat en religies.

De wereld lijkt onwetend waar de gemiddelde toerist verbaasd kijkt en geen weet heeft wat er in de wereld plaatst vindt. De mens wordt opgeslokt door te snelle technologie en waar het mobiele telefoontje de mens in zijn macht heeft.

Op een festival in het Vondelpark zijn de mensen wat argwanend als een man mij boos aanspreekt tijdens het maken van wat foto’s. Rustig reageren, maar ik begrijp zijn bezorgdheid. Hij wil niet dat zijn vierjarige dochter op een straatfoto op het internet beland. Dan komt het hekelde punt het onnodige geruzie op straat, meestal van de mensen die niet op de foto staan.

Men heeft geen privacy meer en Big Brother is watching you! Liever zwijgend over Facebook en Twitter. De Nederlander gaat niet in protest, maar laat het mooie weer zich wel bevallen en bemoeit zich niet met de huidige politiek en bureaucratie en waar het maken van een selfie hoog in het vaandel staat.

Het onderscheidingsvermogen neemt aanzienlijk af. De mens die doorslaat als het gaat over het portretrecht van zijn hond en met geweren en pistolen de straatfotograaf het zwijgen oplegt in een rechtszaak, ik denk aan George Orwell zijn Animal Farm.

Een klein stukje Bloemenmarkt en op naar de Warmoesstraat. Lopend en pratend met wat rondzwervende toeristen die na een paar biertjes goed los gaan. De romantiek van de straat, maar die ook grimmig kan zijn.

De sfeer in Amsterdam was altijd gezellig, maar sinds alle veranderingen van de stad, de opschoning van de Amsterdamse hoerenbuurt met de start van project 1012 die in 2007 begon met een eindtijd tot 2018. Politicus Asher die bekroont, is met de mr. Gonsalvesprijs in 2011 heeft veel geld gekost en weinig opgebracht geeft geen reden tot optimisme, het geld is in de zakken van louche ondernemers beland. 

De Red Light District Trompettersteeg is gedurende dag één massa toeristen die vriendelijk lachen als ik mijzelf fotograferend door de steeg heen en weer beweeg, het lijkt verrassend goed te werken, de rollen zijn immers omgedraaid. Helemaal in beslag genomen door mijn nieuwe lens en even niet oplettend ik in een riskante situatie beland als ik plots alleen in de steeg sta lopen drie mannen intimiderend op mij af. Naast de seksuele intimidatie waarop ik vriendelijk knik voel ik een vreemdsoortige angst. Wachtend en kijkend zeggend: “ik werk hier niet, hé!” de drie mannen knikken terug en lopen door.

Eenmaal op de Oudezijds Achterburgwal praat ik nog even met de Entrepreneur van Casa Rosso over de rijke studenten die in de omgeving van de stad wonen. Een verwarde jongen aan drugs staart met een blik en kijkt naar mijn camera als ik vraag alles oké?

Voor seksshop Caligula stel ik nog even mijn manual focus bij. Ik hoor wat raamprostituees hard tegen de deuren rammelen dat er mag niet gefotografeerd mag worden. Owh? De dames van lichte zeden dragen tegenwoordig een pruik en een zonnebril als een winkelier van een seksshop zegt: dan moeten ze maar niet in hun lingerie achter de ramen staan met een knipoog en ik raak in gesprek. 

De eigenaar vertelt dat de toeristen bellend en fotograferend op massale wijze een plaatje schiet, het is niet meer te stoppen! Amsterdam die sinds de opschoning van de Wallen is veranderd in een tijdsbestek van tien jaar. Het is de verharding van de mens onderling, maar waar vooral het sociale aspect is verdwenen. De politiek wil nog altijd de baas spelen en je kunt nog nauwelijks de bewoners van de toerist onderscheiden.

Is het straatbeeld op de Wallen drastisch veranderd, of is het altijd zo geweest? Want het gaat flink mis op de Wallen door de massa toeristen en de toenemende criminaliteit in een kleiner gebied omdat het vertier is ingeperkt. Verwarde mensen, de dealers en verslaafden tussen feestend en zuipend publiek. 

Vlak bij het Centraal Station word ik aangereden door een scooter, hij voelt zich verantwoordelijk als ik wazig en wrijvend over mijn heup wrijf: jullie rijden als gekken razend door de stad kriskras door elkaar heen tussen de krioelende massa mensen bussen en auto’s. Hij staat er op dat ik berichtgeving geef over het ongeluk en met een flinke blauwe plek op mijn dijbeen: “let’s call it a day”. 

Op het station hoor in de verte iemand op een piano spelen die in de hal van het Centraal staat als naar het perron loop waar ik instap de conducteur op zijn fluitje blaast en de trein vertrekt.

©️2019 Xandra van Rossem